Tokarczuk-Żmurkow Joanna

Urodzona w 1981r. Absolwentka Grafiki na Wydziale Grafiki i Architektury Wnętrz w Wyższej Szkole Sztuki Użytkowej w Szczecinie (obecnie  Akademia  Sztuki  w  Szczecinie). Stypendystka programu Socrates – Erasmus w roku 2006 na Wydziale Sztuk Pięknych Universidade de Lisboa (studia w semestrze zimowym roku akademickiego 2006/2007). Zajmuje się malarstwem, realizacją obiektów powiązanych ze światłem, rysunkiem, ilustracją, grafiką projektową. Interesuje się ideą formy malarskiej w kontekście jej przestrzenności i semantyki. Jest doktorem sztuki w dziedzinie malarstwo, autorką tekstów z dziedziny sztuk wizualnych (publikacje m. in. w „Pograniczach”, „Formacie”, „Magazynie sztuki”, „Arteonie”, „Artluku”) a także uczestniczką i autorką wystaw – w Polsce i zagranicą.  

strona o artystce: 

http://jtz-art.simplesite.com/430563885  

 

Joanna Tokarczuk-Żmurkow, Dialog (z cyklu pt. We wnętrzu obrazu), akryl, farby transparentne, pleksiglas, płyta drewniana, przedmioty, włókno szklane; 93 x 125 x 34 cm,  2016r.

 

 

 

Autokomentarz autorki:  

Założeniem twórczym dwóch cyklów prac malarskich – Obrazy otwarte i We wnętrzu obrazu – jest ujęcie zjawisk budujących „wewnętrzną przestrzeń” dzieła malarskiego i generujących tak zmienność jego odbioru, jak i metaforyczność znaczeń. Dotyczy to relacji między światłem a materią obrazu, ale i – w szczególności – między dziełem malarskim a odbiorcą. Oba cykle stanowią realizację pracy doktorskiej, realizowanej przez Joannę Tokarczyk–Żmurkow na Wydziale Malarstwa Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu w latach 2014–2018. Jej temat odnosi się do budowania przestrzennej formy malarskiej opartej na relacji pomiędzy materią a wewnętrznym światłem. Wynikiem projektu jest realizacja obrazów i obiektów powiązanych z oświetleniem, wielowymiarowych – zmiennych zależnie od punktu obserwacji, generujących przepływ zjawisk wizualnych. Realizacje te wiążą w sobie materialność z wartościami niematerialnymi, zmiennymi (odbiciami, powidokami, przenikaniami). To, co stałe – łączy się w nich z tym co efemeryczne, na prawach równorzędności. Ma to na celu wewnętrzne „ożywanie” obrazu, który – zależnie od kąta obserwacji – jest zmienny, jak sama rzeczywistość. Obraz lub obiekt to jakby swoisty stan, który ma szansę „rozgrywać’ się na oczach widza w korelacji z jego ruchem (położeniem). W przekonaniu autorki ów „stan malarski” nie jest tylko wartością estetyczną, lecz także ukierunkowaną energią, niosącą znaczenia. Oba cykle malarskie są przestrzennymi metaforami stanów metafizycznych i emocjonalnych. Są one – w zamierzeniu – rodzajem znaków ikonicznych, uwydatniających istotne cechy tego, do czego się odnoszą. Punktem wyjścia dla tych realizacji są konkretne pojęcia i stany, m. in.: czas, podświadomość, dialog, samopoznanie, pamięć, introwersja (autoanaliza). Przywołują one pewne procesy i wyrażają się poprzez: cykliczność, kumulację, przenikanie, powstawanie, rozprzestrzenianie. Wielowymiarowość obiektów i obrazów z cyklu Obrazy otwarte i We wnętrzu obrazu jest swoistą metaforą wizualną – przełożeniem na formę plastyczną złożoności i wieloznaczności tych pojęć.  

      Interpretując pewne zjawiska – autorka tworzy ich metaforyczne odzwierciedlenie, zaczerpnięte z własnych przeżyć i skojarzeń. Aspekt osobistego doświadczenia podkreśla wykorzystując m. in. rekwizyty zaczerpnięte z życia – artefakty z przeszłości. Materie i formy  posiadają swoją semantykę, historię, niosą znaczenie. Zestawiane w konkretnych konfiguracjach – dają możliwość skojarzeń. Elementy będące składową asamblażu mają tu status świadectwa, pamiątki – jako zbiór przedmiotów, cytatów, elementów graficznych. W pracy pt. Śnienie na przykład – obrazy z przeszłości (pasy klisz) są „przetrawiane” w przestrzeni obiektu. Z kolei forma obiektu pt. Czas to przenośnia cykliczności, nieskończoności, gdzie zmienność przeciwieństw wiąże odśrodkowa energia światła. Samo światło ma tu też swoją symbolikę: jest siłą ukazującą, ustanawiającą obraz, ożywiającą materię, nawiązaniem do Pierwszego Poruszyciela.  

     Trzy wymiary tych prac: przestrzeń, materia i światło – spotykają się, tworząc relacje o wydźwięku treściowym. Odczytanie całości jest efektem zderzenia tych wymiarów oraz doświadczeń i zaangażowania widza. Odczytań może być wiele; mogą one zmieniać się w procesie odbioru. O dziele otwartym jako sztuce przemiany wspomina Umberto Eco: „Każdy aspekt rzeczywistości, barwa, kształt, światło, przestrzenie geometryczne i czas astronomiczny stanowią różne aspekty przestrzenno – czasowego stawania się (…). Traktujemy rzeczywistość jako ciągłe stawanie się zjawisk (…) Z chwilą gdy rzeczywistość w ten sposób pojmowana zajęła w świadomości człowieka (…) miejsce rzeczywistości niezmiennej, pojawiły się w sztuce tendencje do wyrażania rzeczywistości w kategoriach przemiany.” Takie też myślenie było inspiracją w tworzeniu tych realizacji. Pojęcie przemiany odnosi się nie tylko do ich aspektu malarsko – wizualnego, lecz i buduje przekaz znaczeniowy: metaforyczność.                                                            

     Zamiarem autorki było stworzenie widzowi możliwości dopełnienia dzieła poprzez własną percepcję. Obrazy lub obiekty nie opowiadają tu o czymkolwiek, lecz się tym czymś poniekąd stają. Metafora wynikająca z obrazu lub obiektu jest kwestią „negocjowaną”, zmienną. Wpisuje się ona w proces indywidualnej interakcji widza z dziełem. Obcowanie ze zjawiskiem malarskim może odbywać się w tym wypadku poprzez ruch, zmysły, emocje, kontemplację. Tego rodzaju dzieło jest zatem nie tylko tworem przestrzenno-malarskim, ale i swego rodzaju procesem poznawczym.